درمان های خانگی برای یبوست
یبوست می تواند کیفیت زندگی افراد مبتلا را به شدت تحت تأثیر قرار دهد، تخلیه مدفوع دشوار و دردناک است. مدفوع معمولاً سفت است و فقط در بخش های کوچک با فشار دادن شدید دفع می شود. علت یبوست معمولا بی ضرر است و درمان های خانگی می توانند آن را تسکین دهند، اما گاهی اوقات بیماری هایی مانند دیابت نیز پشت آن هستند.
بررسی اجمالی و سریع
- توضیحات: در صورت یبوست، افراد مبتلا (بزرگسالان) کمتر از سه بار در هفته اجابت مزاج دارند. مدفوع سفت است و تنها با فشار دادن سخت می توان آن را خارج کرد.
- فراوانی: زنان بیشتر از مردان دچار یبوست می شوند. به طور کلی بروز یبوست با افزایش سن افزایش می یابد.
- اشکال یبوست: یبوست موقعیتی (مانند بیمار شدن، استرس)، یبوست مزمن معمولی (مانند کمبود فیبر)، یبوست ناشی از دارو، اختلالات عصبی در بیماران دیابتی، اختلالات هورمونی (مانند کم کاری تیروئید)، اختلالات الکترولیتی یا بیماری روده (سندرم روده تحریک پذیر، سرطان روده بزرگ، و غیره)، یبوست در دوران بارداری
- نکات و درمان های خانگی: ورزش زیاد، رژیم غذایی پر فیبر، دم نوش (مانند دانه کتان)، آرامش هنگام غذا خوردن، خوب جویدن، نوشیدن کافی، اجتناب از استرس، آرامش منظم، عدم سرکوب حرکات روده، یک لیوان آب صبح ناشتا، ماساژ شکم در صبح
نهج البلاغه – امام علی علیه السلام: وَ لاَ تُدْخِلُوا بُطُونَکُمْ لُعَقَ الْحَرَامِ، فَإِنَّکُمْ بِعَیْنِ مَنْ حَرَّمَ عَلَیْکُمُ الْمَعْصِیَهَ، وَ سَهَّلَ لَکُمْ سُبُلَ الطَّاعَهِ? «لقمه هاى حرام را هر چند اندک باشد وارد شکم خود نسازید; چرا که شما در معرض نگاه کسى هستید که گناه را بر شما حرام کرده و راه هاى اطاعت را براى شما آسان ساخته است» خطبه۱۵۱
چه زمانی از یبوست صحبت می شود؟
دفعات تخلیه روده از فردی به فرد دیگر بسیار متفاوت است. برخی از افراد هر روز اجابت مزاج دارند، برخی دیگر فقط باید هر چند روز یک بار اجابت مزاج را انجام دهند. به گفته متخصصان، تا آنجا که به دفعات دفع مدفوع مربوط می شود، اجابت مزاج بین سه بار در روز تا سه بار در هفته طبیعی تلقی می شود.
پزشکان به طور کلی زمانی در مورد یبوست صحبت می کنند که:
- کمتر از سه بار در هفته اجابت مزاج دارد.
- باید در حین انجام این کار به شدت فشار دهد.
- مدفوع به دلیل زمان طولانی تری که در روده باقی می ماند، سفت و توده ای است.
اما در عمل، این تعریف اغلب چندان قابل قبول نیست، چون گاهی اوقات افرادی که معیارهای پزشکی یبوست را ندارند نیز تصور یبوست دارند، به عنوان مثال اگر فردی سه بار در هفته اجابت مزاج داشته باشد، اما مدفوع آن بسیار سفت و تنها با فشار و درد شدید دفع شود، فرد مورد نظر می تواند تصور ذهنی یبوست را داشته باشد.
یبوست موقت: یبوست موقت در بین کسانی که خیلی کم تحرک هستند، خیلی کم مینوشند و رژیم غذایی کم فیبر دارند، غیرمعمول نیست. در این گونه موارد تغییر سبک زندگی معمولا باعث می شود روده ها به سرعت دوباره کار کنند. اما درمان یبوست مزمن معمولا دشوارتر است و اغلب با سطح بالایی از رنج همراه است.
متخصصان زمانی از یبوست مزمن صحبت می کنند که حداقل سه ماه مدفوع به طور ذهنی رضایت بخش نبوده باشد و در بیش از ۲۵ درصد موارد با دو مورد از علائم کلیدی زیر همراه باشد:
- مدفوع سفت
- احساس ذهنی اجابت مزاج ناقص
- احساس ذهنی انسداد یا انسداد در رکتوم (روده بزرگ بخشی از سیستم گوارش است که شامل کولون و رکتوم میشود)
- کمک به دفع مدفوع با دست
- کمتر از سه بار اجابت مزاج در هفته
درمان های خانگی برای یبوست
با رژیم غذایی و سبک زندگی مناسب به راحتی می توانید یبوست را درمان کرده یا حتی از آن پیشگیری کنید.
نکات زیر به جلوگیری از یبوست کمک می کند:
رژیم غذایی با فیبر بالا : مقدار زیادی میوه، سبزیجات و غلات کامل مصرف کنید.
با آرامش بخورید
غذا را به طور کامل بجوید: هضم غذا از دهان شروع می شود، هر لقمه را خوب بجوید.
به اندازه کافی بنوشید : متخصصان مصرف روزانه دو لیتر مایعات (مانند آب، آب معدنی، چای) را توصیه می کنند.
حرکت: یبوست به ویژه در سنین بالا به دلیل کمبود تحرک و ورزش است.
تسلیم میل به اجابت مزاج شوید: حرکات روده خود را متوقف نکنید.
زمان دفع : زمان کافی برای رفتن به توالت اختصاص دهید.
اجابت مزاج منظم : به عنوان مثال، همیشه صبح بعد از صبحانه به توالت بروید و ده دقیقه بنشینید، حتی اگر هیچ اتفاقی نیفتد. بدن اغلب به تدریج به آن عادت می کند و در برخی مواقع از زمان برای تخلیه روده ها استفاده می کند.
آرامش : وقتی بدن تحت استرس است، حرکات روده را کند می کند. روش های آرام سازی مناسب، استفاده کنید.
اگر با رعایت این نکات همچنان از یبوست رنج می برید، درمان های خانگی زیر می تواند به شما کمک کنند.
ملین های طبیعی
آیا درمان های خانگی واقعا می توانند به درمان یبوست کمک کنند؟ بله آنها می توانند، اما معمولاً صبر می خواهد. برخلاف دارو برای یبوست، درمانهای خانگی معمولاً فوراً جواب نمیدهند.
برخی از غذاها اثر ملین طبیعی دارند. می توان آن ها را در صورت یبوست مصرف کرد و هضم غذا را پیش برد. این ملین های طبیعی عبارتند از:
دانه کتان برای یبوست
دانه های کتان باعث افزایش حجم محتویات روده می شوند. در مورد یبوست، این کار تخلیه مدفوع را آسانتر و سریعتر میکند. بزرگسالان یک تا دو قاشق غذاخوری یا ۱۰ تا ۲۰ گرم بذر کتان کامل یا کمی له شده را دو تا سه بار در روز بین وعده های غذایی مصرف کنند. مصرف مایعات کافی بسیار مهم است. هر دفعه از بذر کتان را باید با حداقل ۱۵۰ میلی لیتر آب مصرف کنید.
دوز روزانه برای بزرگسالان ۴۵ گرم بذر کتان است. برای کودکان کمی کمتر است، آنها می توانند دو تا چهار گرم (۱ تا ۳ سال)، سه تا شش گرم (۴ تا ۹ سال)، شش تا ده گرم (۱۰ تا ۱۵ سال) از دانه ها را دو تا سه بار در روز مصرف کنند. مصرف روزانه با مایع کافی.
یک قاشق چایخوری بذر کتان حدود چهار گرم است.
مایع با معده خالی
وقتی از خواب بیدار شدید، یک لیوان آب گرم را با معده خالی بنوشید. این کار اغلب باعث رفلکس حرکت روده می شود. یا می توانید یک لیوان آب گرم را با مخلوط آب نصف لیمو امتحان کنید. در مصرف کنندگان قهوه، یک فنجان قهوه صبحگاهی می تواند رفلکس روده را تحریک کند.
غذاهای پروبیوتیک
پروبیوتیک ها میکروارگانیسم های زنده ای هستند که در ماست طبیعی، دوغ، کلم ترش، چغندر و نوشیدنی های اسید لاکتیک ساخته شده از غلات کامل ارگانیک یافت می شوند. آنها از فعالیت سالم روده و سیستم ایمنی حمایت می کنند. به عنوان درمان های خانگی، آنها عمدتا برای شکایات گوارشی استفاده می شوند و می توانند طول مدت علائم را کاهش دهند.
کمک به رفع یبوست با ماساژ شکم
ماساژ ملایم شکم می تواند حرکات طبیعی روده را تحریک کند، تنش را کاهش دهد و مشکلات گوارشی مانند یبوست را برطرف کند. برای این کار از هر دو دست خود، با فشار ملایم برای چند دقیقه استفاده کنید. از سمت راست پایین شکم شروع کنید و به صورت قوس به سمت چپ پایین شکم حرکت دهید. این حرکت روند روده بزرگ را دنبال می کند.
ماساژ ملایم شکم به عنوان یک درمان خانگی برای نوزادان و کودکان بزرگتر مبتلا به یبوست نیز مناسب است.
علائم همراه یبوست
یبوست اغلب با نفخ و ناراحتی در ناحیه شکم همراه است. احساس فشار در شکم و درد شکم نیز ممکن است رخ دهد. در برخی از مبتلایان سردرد، خستگی، و از دست دادن اشتها نیز دیده می شود.
علل احتمالی یبوست
یبوست یک بیماری نیست، بلکه یک علامت است، نشانه این است که چیزی در بدن اشتباه است. این علت معمولاً نسبتاً بی ضرر است. (تحرک ناکافی، رژیم غذایی کم فیبر و غیره)، اما گاهی اوقات یک بیماری جدی پشت آن وجود دارد.
مهمترین اشکال یبوست عبارتند از:
- یبوست موقت: بسیاری از افراد در شرایط خاص، به عنوان مثال در هنگام بیماری تب دار، هنگام کار در شیفت کاری، در هنگام سفر یا در بستر بودن، یبوست دارند.
- یبوست مزمن همیشگی: یبوست مزمن همیشگی ناشی از اختلال در عملکرد روده است. علل به وضوح روشن نشده است، محرک های احتمالی مصرف ناکافی مایعات، رژیم غذایی کم فیبر، ورزش نکردن و سرکوب مکرر میل به اجابت مزاج (مثلاً به دلیل کمبود وقت) از عوامل آن است. با این حال، کمبود مایعات، فیبر و ورزش لزوما همیشه منجر به یبوست نمی شود. یبوست همچنین می تواند با رژیم غذایی پر فیبر، مصرف مایعات کافی و ورزش زیاد نیز رخ دهد.
مهمترین علل یبوست عبارتند از:
- سندرم روده تحریکپذیر
- دارو
- اختلالات الکترولیت (اختلال در تعادل نمک)
- بیماری های ارگانیک روده
- اختلالات عصبی
- عدم تعادل هورمونی
- بارداری
امیرالمومنین علیهالسلام می فرماید: وَمَنِ اعْتَبَرَ أَبْصَرَ، وَمَنْ أَبْصَرَ فَهِمَ، وَمَنْ فَهِمَ عَلِمَ «و کسى که عبرت آموزد آگاهى یابد، و آن که آگاهى یابد مى فهمد، و آن که بفهمد دانش آموخته است.» حکمت ۲۰۸