کم آبی بدن چیست و چه چیزی باعث آن می شود؟
آب بیش از دو سوم بدن سالم انسان را تشکیل می دهد. مفاصل و چشم ها را روان می کند، به هضم غذا کمک می کند، مواد زائد و سموم را دفع می کند و پوست را سالم نگه می دارد.
هنگامی که مقدار طبیعی آب بدن کاهش می یابد، تعادل مواد معدنی (نمک ها و قندها) در بدن به هم می خورد، درنیجه بر نحوه عملکرد آن تأثیر می گذارد.
چه چیزی باعث کم آبی بدن می شود؟
کم آبی زمانی اتفاق می افتد که بدن شما بیش از آنچه که مایعات دریافت می کنید مایعات را از دست می دهد و بدن آب و سایر مایعات کافی برای انجام عملکردهای طبیعی خود را ندارد.
کم آبی معمولاً به دلیل ننوشیدن مایعات کافی برای جایگزینی آبی که از دست می دهیم ایجاد می شود.
آب و هوا، مقدار ورزش بدنی که انجام می دهید (مخصوصاً در هوای گرم) و رژیم غذایی می تواند به کم آبی بدن کمک کند.
همچنین ممکن است در نتیجه یک بیماری، مانند استفراغ و اسهال مداوم، یا تعریق ناشی از تب، دچار کم آبی بدن شوید.
علائم خفیف کم آبی بدن شامل موارد زیر است:
تشنگی
دهان خشک یا چسبناک
ادرار بیش از حد
پوست زرد تیره رنگ
پوست خشک
سردرد
گرفتگی عضلات
علائم شدید کم آبی بدن شامل موارد زیر است:
ادرار نکردن یا ادرار زرد خیلی تیره
پوست بسیار خشک
احساس سرگیجه داشتن هنگام ایستادن که بعد از چند ثانیه از بین نمی رود.
ضربان سریع قلب
تنفس سریع و پی در پی
چشم های گود رفته
خواب آلودگی
کمبود انرژی
گیجی یا تحریک پذیری
غش کردن
چه کسانی در معرض خطر کم آبی هستند؟
هر کسی ممکن است دچار کم آبی شود، اما گروه های خاصی بیشتر در معرض خطر هستند.
شامل:
- نوزادان – وزن بدن آنها کم است، حتی به مقدار کم از دست دادن مایعات حساس هستند.
- افراد مسن – ممکن است کمتر متوجه شوند که دچار کم آبی شده و نیاز به نوشیدن مایعات دارند.
- افراد مبتلا به یک بیماری طولانی مدت سلامتی – مانند دیابت
- ورزشکاران – هنگام ورزش طولانی مدت می توانند مقدار زیادی مایعات بدن را از طریق عرق از دست بدهند.
چه باید کرد؟
اگر کم آب هستید، مایعات زیادی مانند آب، کدو حلوایی رقیق شده یا آب میوه بنوشید. اینها بسیار مؤثرتر از مقادیر زیاد چای یا قهوه هستند. نوشیدنیهای گازدار ممکن است حاوی قند بیشتر از میزان مورد نیاز شما باشند و شما را دچار مشکلات جسمی بکنند.
اگر به دلیل استفراغ نگه داشتن آب برایتان دشوار است، سعی کنید در مقادیر کم با فاصله های کوتاه آب بنوشید.
به نوزادان و کودکان کوچکی که دچار کم آبی هستند، نباید مقادیر زیاد آب به عنوان مایع اصلی داده شود. این به این دلیل است که می تواند سطح مواد معدنی در بدن آنها را بیش از حد رقیق کند و منجر به مشکلات دیگری شود. اگر فکر می کنید نوزاد یا کودک نوپا دچار کم آبی شده است، بهتر است به پزشک عمومی مراجعه کنید. شایع ترین علت کم آبی در کودکان خردسال اسهال شدید و استفراغ است.
اگر کم آبی درمان نشود، کم آبی شدید می تواند باعث بروز حملات (تشنج)، آسیب مغزی و مرگ شود.
عوارض کم آبی بدن
کم آبی بدن می تواند منجر به عوارض جدی شود، از جمله:
- آسیب گرمایی اگر هنگام ورزش شدید و تعریق شدید مایعات کافی ننوشید، ممکن است با آسیب گرمایی مواجه شوید که شدت آن می تواند از گرمازدگی خفیف تا گرمازدگی بالقوه و تهدید کننده زندگی باشد.
- مشکلات ادراری و کلیوی. کم آبی طولانی مدت یا مکرر می تواند باعث عفونت ادراری، سنگ کلیه و حتی نارسایی کلیه شود.
- تشنج. الکترولیت ها مانند پتاسیم و سدیم به انتقال سیگنال های الکتریکی از سلولی به سلول دیگر کمک می کنند. اگر الکترولیتهای بدن از تعادل خارج شوند، پیامهای الکتریکی طبیعی ممکن است با هم مخلوط شوند، که میتواند منجر به انقباضات غیرارادی عضلات و گاهی اوقات به از دست دادن هوشیاری شود.
- شوک حجم پایین خون این یکی از جدی ترین و گاهی تهدیدکننده ترین عوارض کم آبی بدن است. زمانی اتفاق می افتد که حجم کم خون باعث کاهش فشار خون و کاهش میزان اکسیژن در بدن می شود.